پرسش های متداول

جرم نگهداری و ساخت مواد مخدر بیش از چهار گرم تا پانزده گرم، از بیست میلیون تا چهل میلیون ریال جریمه نقدی و پنج تا هشت سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق. همچنین نگهداری و مالکیت مواد مخدر بیش از پانزده گرم تا سی گرم، از چهل میلیون تا شصت میلیون ریال جریمه نقدی و ده تا پانزده سال حبس و سی تا هفتاد و چهار ضربه شلاق.

آیین نامه (آئین نامه) چیست؟

آیین نامه، مقرراتی هستند که توسط مقامات صلاحیت‌دار وضع شده و در معرض اجرا قرار می‌گیرند

اهداف آئین نامه میتواند:

تسهیل اجرا و تشریح قانونی از قوانین موضوعه باشد
می تواند درمواردی باشد که اساساً قانونی وضع نشده‌است (که به آن نظام‌نامه هم گفته می‌شود).

تفاوت آیین نامه با قانون

تفاوت اساسی قانون و آئین نامه در مرجع تصویب‌ کننده آن‌ها است؛

قانون از مجاری مجالس تنقیح و تصویب می‌گردد.
آئین نامه توسط سازمان‌های دولتی مصوب می‌گردد.

ضمن این‌که ابطال آیین نامه‌های مغایر با قانون با دیوان عدالت اداری است.

همچنین مجموعه مقرراتی را که توسط هیئت وزیران یا یکی از آنها برای اجرای قوانین مصوب مجلس یا انجام امور مستقل ایجاد می‌گردد، آئین نامه می‌گویند.

به‌طور کلی قوانین در سلسله مراتب طولی به این ترتیب قرار می‌گیرند:

قانون اساسی
قوانین عادی (قوانین مصوب مجلس)
آیین نامه ها و نظام‌نامه‌ها

فایده تقسیم‌بندی مزبور در لزوم تبعیت هر قانون از قانون بالاتر می‌باشد؛ بنابراین آیین نامه‌ها نباید مخالف قانون (اعم از اساسی و عادی) باشند.

به موجب اصل ۱۳۸ قانون اساسی:

اصل ۱۳۸ – علاوه بر مواردی که هیئت وزیران یا وزیری مأمور تدوین آیین نامه‌های اجرایی قوانین می‌شود، هیئت وزیران حق دارد برای انجام وظایف اداری و تأمین اجرای قوانین و تنظیم سازمانهای اداری به وضع تصویب‌نامه و آئین نامه بپردازد. هر یک از وزیران نیز در حدود وظایف خویش و مصوبات هیئت وزیران حق وضع آئین نامه و صدور بخشنامه را دارد ولی مفاد این مقررات نباید با متن و روح قوانین مخالف باشد.

انواع آیین نامه

آئین نامه ها سه نوع اند:

الف) آیین نامه های اجرایی (غیر مستقل):

مقرراتی هستند که به حکم صریح یا ضمنی قانونگذار برای تکمیل قانون وضع می شوند. به علت عدم استقلال ذاتی آنها به آنها آئین نامه های غیرمستقل نیز می‌گویند.

ب) آیین نامه جایگزین قانون (آئین نامه های تفویضی):

مقرراتی که با اذن صریح قانونگذار توسط قوه مجریه تدوین می‌شوند اما ماهیتاً با قانون فرقی ندارند.

ج) آیین نامه مستقل :

مقامات اجرایی به موجب اصل 138 می‌توانند در حدود اختیاراتشان اقدام به وضع آئین نامه نمایند. این نوعآئین نامه ها مستقل از قانون برای انتظام روابط افراد به کار می‌روند و بسیار متنوع‌اند، مانند آئین نامه های انتخاباتی ، شهرداری ، امور مالی ، استخدامی و … و مقامات واضع آن هیأت وزیران ، وزیر ، استاندار ، فرماندار و … می‌باشند.

اولین قدم برای طرح دعوا اعم از دعوی حقوقی و کیفری دریافت فرم و نحوه نوشتن فرم یا برگه مخصوص آن و تنظیم و نوشتن آن است . برگه ای که برای آغاز و ثبت دعوی کیفری که در مراجع کیفری و دادسراها کاربرد دارد شکایت نامه یا شکوائیه است. شکواییه فرم مخصوصی است که در آن مشخصات شاکی، مشخصات مشتکی عنه و موضوع دعوا نوشته می شود. تنظیم شکایت نامه بسیار راحت تر از تنظیم دادخواست در دعوی حقوقی است و اغلب افراد می توانند موضوع و شرح دعوا را خودشان به زبان خودشان بنویسند البته که به راهنمایی وکلا حقوقی و قانونی تر تنظیم می گردد. در این مقاله به بررسی نمونه شکوائیه و نحوه تنظیم شکواییه می پردازیم .

نمونه شکوائیه :

نحوه نوشتن و نگارش شکایت نامه

نحوه نوشتن و نگارش شکایت نامه که در تصویر فوق مشاهده می نماید ، به شرح زیر می باشد :

شاکی : در این قسمت نام و نام خانوادگی و نام پدر و شغل و نشانی فرد شاکی نوشته می شود .

مشتکی عنه : مشتکی عنه فردی است که از آن شکایت می شود ، مشخصات وی تا جای که در دسترس است باید تکمیل شود .

وکیل : در صورتی که شاکی دارای وکیل است در این کادر مشخصات وی درج می گردد .

موضوع : منظور از موضوع ، عنوان طرح دعواست به عنوان مثال : توهین یا ضرب و جرح عمدی . برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد نحوه اطلاع از شکایت کلیک کنید .

دلایل و ضمائم : دراین بخش دلایل و مدارکی که بر مبنای آن دعوا طرح شده نوشته می شود . به عنوان مثال : شاهد یا گواهی پزشکی قانونی

زمان و نشانی محل وقوع جرم : باید تاریخ و محل جرم درج شود.

مدارک و موارد لازم برای تنظیم شکوائیه

باید گفت شکایت کیفری می‌تواند به صورت کتبی یا شفاهی باشد. بر اساس ماده ۶۹ قانون آیین دادرسی کیفری، دادستان مکلف است شکایت کتبی و شفاهی را همه وقت قبول کند.از جمله مواری که در تنظیم شکوائیه الزامی است،موارد زیر می باشد:

ذکر مشخصات فردی و هویتی شاکی به همراه نشانی دقیق محل سکونت، کدپستی، شماره تلفن ثابت و تلفن همراه
اعلام موضوع شکایت، زمان و مکان وقوع جرم
ضرر و زیان وارده به شاکی و موارد مطالبه آن
ادله اثبات جرم
در صورت وجود شهود و مطلعان، مشخصات و آدرس محل سکونت آنان
ذکر مشخصات فردی و آدرس های در دسترس از متهم

دادخواست چیست؟

مطابق ماده 48 قانون آیین دادرسی شروع رسیدگی در دادگاه مستلزم تقدیم دادخواست می‌باشد. دادخواست نقطه شروعی است که طرفین دعوا از طریق تنظیم آن به دادگاه دعوت می‌شوند. این سند اجازه می‌دهد تا مطالبه‌‌ها و تمام جنبه‌های حقوقی مورد نظر به صورت کامل و جامع آشکار شود.

اطلاعاتی که در دادخواست تنظیم می‌شوند، جهت طی شدن روند قانونی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار می‌باشند. با تنظیم و ارائه دادخواست به دادگاه، طرفین دعوا فرصت دارند تا ادعاها و حقوق خود را به شکل دقیق و جامع مطرح کنند تا در دادگاه به آن رسیدگی شود.

به طور کلی، تنظیم دادخواست نه تنها به عنوان مبنای قانونی جهت بررسی و حل اختلاف در دادگاه اهمیت دارد، بلکه ابزاری استراتژیک است که در فرآیند رسیدگی به پرونده نقش موثری خواهد داشت.

نحوه تنظیم دادخواست

تنظیم دادخواست حقوقی مستلزم شناخت انواع دادخواست، بخش‌های تشکیل دهنده دادخواست و چگونگی تکمیل آن بر اساس موضوع دعوی می‌باشد که در ادامه به بررسی هر یک از آنها خواهیم پرداخت.

انواع دادخواست

تنظیم دادخواست بدوی: تنظیم دادخواست بدوی اولین گام برای شروع به رسیدگی به دعوا است. مرحله بدوی، اولین مرحله رسیدگی به یک دعوا است.در این مرحله، دادگاه با تعیین وقت و ابلاغ به اصحاب دعوا به ماهیت دعوا رسیدگی می کند. قبل از رسیدگی به ماهیت دعوا، دادگاه به بررسی دادخواست بدوی و مطابقت آن با قانون پرداخته و چنانچه در تنظیم دادخواست شرایط قانونی رعایت نشده باشد وارد ماهیت دعوا نخواهد شد و دادخواست بدوی رد خواهد شد. بنابراین، چگونگی تنظیم دادخواست بدوی، برای شروع به رسیدگی به یک دعوا اهمیت ویژه‌ای دارد.
تنظیم دادخواست تجدیدنظر: با توجه به موضوع دعوا، رایی که در مرحله بدوی صادر می‌شود می‌تواند قابل اعتراض باشد. اعتراض هر یک از طرفین دعوا به رای صادره در مرحله بدوی در قالب دادخواست تجدیدنظرخواهی تنظیم می‌شود. مهم‌ترین قسمت دادخواست تجدیدنظر، لایحه دفاعیه است که در قسمت شرح دادخواست تجدیدنظر قرار می‌گیرد. لایحه دفاعیه شرح کاملی از وقایع به همراه دفاعیاتی است که بر اساس آن شخص نسبت به دادنامه صادره از دادگاه بدوی معترض است. با تنظیم و ثبت دادخواست تجدیدنظر، پرونده از دادگاه بدوی به دادگاه تجدیدنظر استان برای رسیدگی مجدد به دعوا ارسال می‌شود.
تنظیم دادخواست واخواهی: در صورتی که خوانده دعوا در جلسات رسیدگی دادگاه حاضر نبوده و ابلاغیه‌های دادگاه به دست وی نرسیده باشد، حکم دادگاه نسبت به او غیابی خواهد بود. تنها احکام غیابی صادره از دادگاه می‌تواند موضوع واخواهی قرار گیرد. واخواهی به حکم غیابی توسط محکوم علیه غایب با تنظیم دادخواست واخواهی به عمل می‌آید. بنابراین شخصی که حکم نسبت به وی غیابی بوده و این امر در دادنامه تصریح شده است می‌تواند با تنظیم دادخواست واخواهی رسیدگی مجدد به دعوا را از دادگاه بخواهد. البته پذیرش آن منوط قبول دادگاه است.
دادخواست اعاده دادرسی: اعاده دادرسی تنها نسبت به احکام قطعیت یافته ممکن است آن هم در موارد و شرایط خاصی قانونی مندرج در قانون آیین دادرسی مدنی. به عبارت دیگر اعاده دادرسی یکی از طرق فوق‌العاده شکایت از آراست که مختص احکام قطعیت یافته بوده و در صورت احراز یکی از شرایط قانونی آن رسیدگی دوباره به دعوا را نزد مرجع صادرکننده حکم مورد درخواست اعاده دادرسی، امکان‌پذیر می‌نماید. تنظیم دادخواست اعاده دادرسی مستلزم بررسی جهات اعاده دادرسی توسط وکیل پایه یک دادگستری است.
تنظیم دادخواست طاری: دادخواست طاری در مقابل دادخواست اصلی قرار دارد. دادخواستی که در جریان رسیدگی به دعوای اصلی تقدیم شود، در صورت ارتباط کامل با دعوای اصلی، دادخواست طاری محسوب می‌شود و شامل دادخواست متقابل، جلب ثالث و ورود ثالث است.
تنظیم دادخواست متقابل: دعوایی را که خوانده علیه خواهان اقامه میکند، دعوای متقابل گویند. دعوای متقابل بایستی با تنظیم دادخواست متقابل و تقدیم به دادگاهی که در حال رسیدگی به دعوای اصلی است به عمل بیاید. زمان تقدیم دادخواست متقابل تا پایان اولین جلسه دادرسی است.
تنظیم دادخواست جلب ثالث: دعوایی را که اصحاب دعوا (خواهان یا خوانده یک دعوا) علیه شخص ثالثی اقامه می‌کند، دعوای جلب ثالث گویند. طرح دعوای جلب ثالث با تنظیم دادخواست جلب ثالث و تقدیم آن به دادگاهی که به دعوای اصلی رسیدگی می‌نماید به عمل می‌آید. طرفی که می‌خواهد ثالثی را جلب نماید، می‌بایست تا پایان اولین جلسه دادرسی جهات و دلایل خود را اظهار کرده و ظرف سه روز پس از جلسه، نسبت به تنظیم دادخواست جلب ثالث اقدام نماید.
دادخواست ورود ثالث: دعوایی را که شخص ثالث علیه طرف‌های دعوا (خواهان یا خوانده) اقامه می‌کند، دعوای ورود ثالث گویند. شروع رسیدگی به دعوای ورود ثالث مستلزم تنظیم دادخواست ورود ثالث و تقدیم آن به دادگاهی است که دعوای اصلی در آن مطرح می‌باشد. مهلت ورود ثالث چه در مرحله بدوی یا تجدیدنظر باشد، تا وقتی است که ختم دادرسی اعلام نشده باشد.
تنظیم دادخواست دیوان عدالت اداری: در صورتی که اشخاص شکایتی در مورد عملکرد ماموران یا واحد‌های دولتی یا آرا یا تصمیمات مراجع اختصاصی اداری داشته باشند، دادخواست خود را به دیوان عدالت اداری ارسال می‌کنند. این دادگاه برای رسیدگی به شکایات، تظلمات و اعتراضات مردم نسبت مامورین و واحدهای دولتی، آیین نامه‌ها، آرا و تصمیمات مراجع اختصاصی به شرح مذکور در قانون دیوان عدالت اداری شده است. تنظیم دادخواست دیوان عدالت اداری بسیار تخصصی بوده و مستلزم نگارش آن توسط وکیل دیوان عدالت اداری است.

تنظیم اظهارنامه یکی از ابزارهای قانونی است که افراد به واسطه آن می توانند حق و حقوق خودشان را از طرف دیگر دعوی مطالبه کنند.

بنابر اعلام لایحه، در واقع اظهارنامه قبل از ارائه دادخواست و شروع روند دادرسی است و به نوعی آخرین مرحله قبل از شروع روند قضایی محسوب می شود.
نکته بسیار مهمی که باید در مورد تنظیم اظهارنامه بدانید این است که طی آن ( نوشتن، ارسال و دریافت ) دادگاه مداخله ای نمی کند و تنها مراجع قضایی به عنوان یک نهاد ناظر اظهارنامه شما را ثبت و آن را به طرف مقابل ارسال می کند. این کار از این نظر اهمیت دارد که شما در ادامه دادرسی می توانید نسبت به این اظهارنامه به عنوان یک سند رسمی استناد کنید و بر اساس آن نشان دهید که قبل از شروع روند دادرسی بارها از طرف مقابل به صورت مسالمت آمیز حق و حقوق خودتان را مطالبه کرده اید. اما داستان به همینجا ختم نمی شود.
مسئله ای که وجود دارد این است که نوشتن اظهارنامه به منزله تنظیم یک سند رسمی است. بنابراین هر چیزی که در آن قید شده باشد می تواند مورد استناد دادگاه قرار بگیرد. نکته ای که وجود دارد این است که بسیاری تصور می کنند این سند رسمی تنها می تواند مورد استناد طرف خواهان باشد، اما این یک اشتباه است. هر چیزی که در این سند ذکر شده باشد فارغ از این که به سود کدام طرف دعوی است می تواند مورد استناد قرار بگیرد. در بسیاری از موارد طرف خوانده یا وکیل او بر اساس یک جمله یا حتی یک کلمه از اظهارنامه دریافت شده توانسته اند جریان دادرسی را به نفع خودشان تغییر دهند. همین موضوع تنظیم اظهارنامه را حساس تر کرده است.

الزام استفاده از وکیل در تنظیم اظهارنامه

همانطور که گفتیم تنظیم اظهارنامه به منزله تنظیم یک سند رسمی محسوب می شود. از این رو هر چیزی که در آن بیان شود می تواند در دادگاه مورد استناد طرفین دعوی قرار بگیرد. پس شما در تنظیم اظهارنامه نباید هیچ توهین، تهدید یا افتراء به طرف مقابل بزنید. شما تنها باید بر اساس واقعیت ها حق خود را از او طلب کنید.
از طرف دیگر گرچه اظهارنامه به دادگاه یا مراجع قضایی ارسال نمی شود، اما هر چقدر شما بتوانید بر اساس زبان قانون حق خودتان را مطالبه کنید هم آن‌قدردردادگاه اظهارنامه شما اعتبار بیشتری پیدا می کند.
تمامی این موارد نشان می دهد که بهتر است تنظیم اظهارنامه را به وکیل یا مشاوره حقوقی مناسب بسپارید. همانطور که در بالاتر هم گفتیم گاهی حتی یک کلمه یا یک جمله اشتباه در تنظیم اظهارنامه می تواند روند دادرسی را به طور کامل عوض کند. استفاده از یک وکیل پایه یک دادگستری در این مسئله می تواند بسیار کمک کننده باشد.