تنظیم قرارداد

انواع سطوح خدمات در خصوص تنظیم قرارداد:

• سطح یک:

  • اظهارنظر روی قرارداد شما (فارسی و انگلیسی)

گاهی شما متن اولیه قرارداد را تهیه کرده اید یا طرف قراردادی شما متن قراردادی را تهیه کرده و برای شما فرستاده است و الان شما نیاز به بررسی متن قرارداد و اظهارنظر روی متن قرارداد دارید. این کار از سوی متخصصین کانون به صورت Track Change در فایل ورد و با ارائه Comment انجام شده؛ به گونه ای که شما مطلع خواهید شد که چه قسمتی از متن تغییر یافته و دلیلی تغییر چه بوده است.

• سطح دو:

  • مذاکره با طرف قراردادی

گاهی شاید متن اولیه قرارداد را در اختیار دارید ولی نمی توانید یا مطمئن نیستید که بتوانید متن قرارداد را جرح و تعدیل کنید و نگران عواقب حقوقی و قراردادی تغییر در متن هستید یا توان اقناع طرف قراردادی را روی متن قرارداد ندارید.

• سطح سه:

  • تنظیم قرارداد

    • تنظیم قرارداد اصلی
    • تنظیم توافقنامه ها، موافقتنامه ها، MOU، NDA 
    • تنظیم الحاقیه ها، صورتجلسات اجرایی، متمم ها

• سطح چهار:

  • مدیریت قرارداد از مرحله مذاکره تا امضای قرارداد

    • تهیه پیش نویس قرارداد
    • پیشبرد مذاکرات قراردادی
    • نهایی نمودن قرارداد
    • اخذ امضای قرارداد

• سطح پنج:

  • مدیریت قرارداد از مرحله مذاکره تا خاتمه اجرای تعهدات قرارداد

    • تهیه پیش نویس قرارداد
    • پیشبرد مذاکرات قراردادی
    • نهایی نمودن قرارداد
    • اخذ امضای قرارداد
    • مدیریت مکاتبات قراردادی
    • مشاوره به مدیر پروژه یا مجری
    • مدیریت فسخ یا خاتمه قرارداد
    • مدیریت رفع تعهدات قراردادی و تسویه حساب

توافقنامه

نقطه آغازین به دنبال هر مذاکره ای تنظیم سندی است که تنها بیانگر مذاکرات صورت گرفته و نقشه راهی باشد که طرفین قرارداد برای خود ترسیم می نمایند. شرایط حاکم بر این سند الزام آوری نیست، بلکه تعیین چارچوب های همکاری و نوع تعاملات تجاری در آینده است که می تواند نقطه شروعی برای کسب و کار مشترک یا غیر مشترک باشد. با لحاظ اینکه این سند، معمولاٌ لازم الاتباع نیست، لذا نگارش متن آن نیز بسیار اهمیت داشته و قاعدتاً نباید از جملات تعهدآور استفاده کرد. این عنوان در قوانین ایران تعریف نشده و رویه قضایی ایران نیز به آن نپرداخته است. معنای لغوی آن سندی است که نمایانگر توافق بین یک یا چند نفر است و از این بابت، تفاوتی در معنا و تعریف با مفاد ماده ۱۸۳ قانون مدنی که کلمه "عقد" را تعریف می کند ندارد. اما در عمل، آن چیزی که مورد استفاده قراردادنویسان می باشد متفاوت است. معمولا این عنوان در جایی بکار می رود که طرفین یک معامله بخواهند به تعهدات کلی، نقشه راه آینده خود، ظرفیتهای همکاری، زمینه های فعالیت مشترک، نحوه همکاری در آینده، نحوه تعامل و ایجاد روابط معاملاتی، ایجاد کارگروههای ویژه، توسعه همکاری های گذشته، بیان ماشین آلات و تجهیزات و ابزارآلات و نیروی انسانی خود، قالب همکاری در قراردادهای اجرایی در آینده، نحوه هزینه کرد طرفین جهت رسیدن به قراردادهای اجرایی، نحوه تعامل یکدیگر برای شرکت در مناقصات و مزایدات و مواردی از این قبیل بپردازند.

محور مشترک همه این موارد قابل درج در توافقنامه، تعهدات الزام آور و قابل مطالبه نیست بلکه طرفین صرفا می خواهند زمینه ای را ایجاد کنند تا در اینده بتوانند راحت تر و سهل تر به قرارداد اجرایی و الزام آور برسند. بنابراین، محل استفاده عملی از این عنوان در موارد غیر تعهدآور و غیر الزام آور است و در ضمن آن نیز شروط تضمین و خسارات و یا حتی حل اختلاف و داوری گنجانده نمی شود. البته باید توجه داشت که این عنوان در حقوق بین الملل در روابط بین دولتها استفاده می شود. لازم به ذکر است، از منظر حقوقی اشکالی در نگارش سند توافقنامه با درج تعهدات الزام آور و شروط خسارات و تضامین نیست بلکه منظور این این بیان، کاربرد عملی این عنوان در شرکتها و مراودات تجاری بود.

در ادبیات قراردادنویسی به زبان انگلیسی، این سند  تحت عنوان MOU-Memorandum of Understanding شهرت دارد که البته از عناوین مشابه زیر هم با کمی تفاوت در این مقام استفاده می گردد.

LOI-Letter of Intent یا MOA-Memorandum of Agreement 

در زبان فارسی نیز علاوه بر عنوان توافقنامه، از عناوینی چون «موافقتنامه» و «تفاهم نامه» هم استفاده می‌گردد که البته کلمات «موافقتنامه» در اسناد منتشره سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور و کلمه «تفاهم نامه» در قراردادهای دولتی دارای مفاهیم اختصاصی هم هستند.

توجه: برخی فکر می کنند که چون عنوان سند را «توافقنامه» گذاشتند، لذا از منظر حقوقی و قراردادی، الزام آور نیست. این گمان غلطی است؛ چراکه ماهیت الزام آوری یک سند از محتوای آن برمی‌آید، نه لزوماً از عنوان آن. بر این مبنا، اگر یک سند تعهدآوری نگارش گردد و نام «توافقنامه» داشته باشد، طرفین ملزم به رعایت مفاد آن هستند و نمی‌توانند به بهانه عنوان «توافقنامه»، خود را از مسؤولیت معاف بدانند.  

انواع محل استفاده «توافقنامه»

در برخی موارد، قراردادنویسان کمی از این محل استفاده فوق الاشاره فراتر رفته و چهره الزام اور در بعضی جوانب به توافقنامه می بخشند که به برخی موارد آن اشاره می کنیم:

الف- همکاری انحصاری در آینده: 

اگر طرفین بخواهند در مورد همکاری انحصاری مشترک در آینده صحبت کنند و از عنوان توافق نمامه استفاده نمایند، قاعدتا برای مستحکم تر نمودن شرط انحصار، بایستی تمهیداتی را در توافقنامه بیانیشند که در اینصورت کمی از محل کاربرد اصلی آن فاصله گرفته اند.

ب- توافق جهت شرکت در مناقصات به صورت مشترک: 

در برخی مواقع شرکت کننده در مناقصه به پشتوانه شرکت دیگری، مبلغی را به مناقصه گذار در مناقصه پیشنهاد داده و اعلان می دارد که در اجرای پروژه از خدمات شرکت خاصی استفاده می کند. در این جا نیز گرچه از عنوان توافقنامه باید استفاده کرد، ولی به جهت پایبندی شرکت موصوف به همکاری به مناقصه گذار، در صورت برنده شدن، مجبوریم کمی از محل کاربرد توافقنامه فاصله بگیریم و ضمانت اجرا برای آن شرکت، در صورت نقض تعهد همکاری پیش بینی کنیم.

نحوه نگارش «توافقنامه»

نگارش توافقنامه با تسلیم اطلاعات زیر از سوی کانون قراردادنویسان ایران امکان‌پذیر است:

الف-مشخصات طرفین قرارداد.

ب-عنوان همکاری و شرح مذاکرات قبلی طرفین و ارائه صورتجلسات احتمالی.

پس از ارائه اطلاعات فوق الذکر، پیش‌نویس اولیه تنظیم و برای مشتری ارسال می‌گردد. مشتری نیز نقطه نظرات خود را به صورت ایمیل یا به صورت حضوری به کارشناسان اعلام می‌نماید و با ردوبدل شدن نظرات کارشناسان کانون و مشتری، پیش نویس اولیه نهایی می گردد. بدیهی است که اگر مشتری نیاز به مذاکره با طرف قرارداد خود برای اخذ تایید نهایی داشته باشد می تواند از کارشناسان کانون استفاده کرده یا مذاکره و اخذ امضای طرف قرارداد خود را به کانون بسپارد. کارشناسان کانون کلیه مراحل مذاکره و اصلاح احتمالی پیش نویس و نهایی نمودن آن را با طرف قرارداد پیش خواهند برد. در این مسیر، هرگونه تغییر در متن پیش نویس با تایید قبلی مشتری صورت می پذیرد.