سهام معینه که فرض نامیده میشود عبارت است از: نصف، ربع، ثمن، دوثلث، ثلث و سدس ترکه. به عبارت دیگر فرض یعنی سهامی معین برای هر یک از ورثه که میزان آن در قرآن مورد تصریح قرارگرفته است. اشخاصی که به فرض ارث میبرند عبارتند از: مادر و زوج و زوجه.
ماده ۸۹۳ تا ماده ۹۰۵
ماده ۸۹۳
وراث بعضی به فرض بعضی به قرابت و بعضی گاه به فرض و گاهی به قرابت ارث میبرند.
ماده ۸۹۴
صاحبان فرض اشخاصی هستند که سهم آنان از ترکه معین است و صاحبه آن قرابت کسانی هستند که سهم آنها معین نیست.
ماده ۸۹۵
سهام معینه که فرض نامیده میشود عبارت است از نصف، ربع، ثمن، دو ثلث، ثلث و سدس ترکه.
ماده ۸۹۶
اشخاصی که به فرض ارث میبرند عبارتند از مادر و زوج و زوجه.
ماده ۸۹۷
اشخاصی که گاهی بفرض و گاهی به قرابت ارث میبرند عبارتند از پدر، دختر و دخترها، خواهر و خواهرهای ابی یا ابوینی و کلالهامی.
ماده ۸۹۸
وراث دیگر به غیر از مذکورین در دو ماده فوق فقط به قرابت ارث میبرند.
ماده ۸۹۹
فرض سه وارث نصف ترکه است:
۱) شوهر در صورت نبودن اولاد برای متوفاه اگر چه از شوهر دیگر باشد.
۲) دختر اگر فرزند منحصر باشد.
۳) خواهر ابوینی یا ابی تنها در صورتی که منحصر بفرد باشد.
ماده ۹۰۰
فرض دو وارث ربع ترکه است:
۱) شوهر در صورت فوت زن با داشتن اولاد.
۲) زوجه یا زوجهها در صورت فوت شوهر بدون اولاد.
ماده ۹۰۱
ثمن فریضه زوجه یا زوجهها است در صورت فوت شوهر با داشتن اولاد.
ماده ۹۰۲
فرض دو وارث دو ثلث ترکه است:
۱) دو دختر و بیشتر در صورت نبودن اولاد ذکور.
۲) دو خواهر و بیشتر ابوینی یا ابی تنها با نبودن برادر.
ماده ۹۰۳
فرض دو وارث ثلث ترکه است:
۱) مادر متوفی در صورتی که میت اولاد و اخوه نداشته باشد.
۲) کلاله امی در صورتی که بیش از یکی باشد.
ماده ۹۰۴
فرض سه وارث سدس ترکه است پدر و مادر و کلاله امی اگر تنها باشد.
ماده ۹۰۵
از ترکه میت هر صاحب فرض حصه خود را میبرد و بقیه به صاحب آن قرابت میرسد و اگر صاحب قرابتی در آن طبقه مساوی با صاحب فرض در درجه نباشد باقی به صاحب فرض رد میشود مگر در مورد زوج و زوجه که به آنها رد نمیشود لیکن اگر برای متوفی وارث به غیر از زوج نباشد زائد از فریضه به او رد میشود.
فرض بر یعنی چه؟
هنگامی که فردی فوت می کند، میراث او میان ورثه تقسیم می شود. برخی از ورثه متوفی فرض بر هستند. فرض بر به آن معنا است که سهم الارث آنها در قانون مشخص شده است. در مقابل فرض بران، قرابت بران هستند. قرابت بران کسانی هستند که سهام آنها از ترکه مشخص نیست. در واقع هر چیزی از ترکه باقی مانده باشد متعلق به آنها است. فرض بر یعنی چه
میزان فرض در قانون چه اندازه مشخص شده است؟ فرض بر یعنی چه
یک دوم، یک چهارم، یک هشتم، دو سوم، یک سوم و یک ششم هستند.
چه کسانی فرض بر هستند؟
مادر، زوج و زوجه متوفی کسانی هستند که همیشه و در هر حال فرض بر هستند. اما برخی از وراث در برخی از موقعیت ها فرض بر و در سایر مواقع قرابت بر هستند. فرض بر یعنی چه
اشخاصی که گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث می برند چه کسانی هستند؟
اشخاصی که گاهی به فرض و گاهی به قرابت ارث می برند عبارتند از:
پدر، دختر، دختران، خواهر یا خواهران ابوینی (از یک پدر و مادر مشترک هستند) و ابی (صرفا از پدر مشترک هستند) و کلاله امی (خواهر و برادری که صرفا از مادر مسترک هستند).
سهام چه کسانی یک دوم از ترکه است؟ فرض بر یعنی چه
1- شوهر، البته به شرطی که فرزندی نداشته باشد.
2- دختر، به شرطی که تنها باشد.
3- خواهر ابوینی و ابی، به شرطی که تنها باشند.
سهام چه کسانی یک چهارم از ترکه است؟
1- شوهر، به شرطی که از همسر خود دارای فرزند باشد.
2- زن یا زنان متوفی، اگر از شوهر خود فرزندی نداشته باشند.
سهام چه کسانی یک هشتم از ترکه است؟
سهم زوجه یا زوجه های متوفی در صورتی که از همسر خود دارای فرزند باشند. بنابراین، در قانون تنها در یک جا فرض یک هشتم وجود دارد. فرض بر یعنی چه
سهام چه کسانی دو سوم از ترکه است؟
1- سهم دو دختر یا بیشتر اگر اولاد پسر نباشد.
2- سهم دو خواهر یا بیشتر ابوینی یا ابی اگر برادری نباشد.
سهام چه کسانی یک سوم ترکه است؟
1- سهم مادر متوفی اگر فرد فوت شده فرزند یا برادر نداشته باشد (برادران با شرایطی که در قانون ذکر شده می توانند حاجب مادر باشند).
2- برادر و خواهران مادری (کلاله امی) اگر متعدد باشند.
سهام چه کسانی یک ششم ترکه است؟ فرض بر یعنی چه
1- پدر و مادر متوفی اگر فرزندی برای متوفی باشد.
2-برادر و خواهر مادری متوفی (کلاله امی) اگر تنها باشند.
نکته: پس از آنکه فرض بران سهام خود را اخذ نمودند، نوبت به قرابت بران می رسد. در واقع هر چیزی که از ترکه باقی ماند متعلق به قرابت بران است.
نکته: اگر متوفی، وارث قرابت بری نداشته باشد، پس از اینکه فرض بران سهام خود را دریافت کردند، الباقی ترکه به فرض بران مجددا رد خواهد شد.