امانت داری، هم در اسلام، امری سفارش شده است و هم به علت تاثیر در نظم اجتماعی، مورد توجه قانون گذار می باشد. پیامبر خدا، در اهمیت امانت داری می فرماید : "کسی که در دنیا، به امانتی، خیانت کند و آن را به صاحبش برنگرداند و مرگش فرا رسد، بر غیر آیین من مرده است". بر این اساس، خیانت در امانت، در اسلام، به شدت مذموم است.
قانون گذار نیز، در قانون مجازات اسلامی، در مواد 673 و 674، خیانت در امانت را جرم دانسته و همانند سایر جرایم، برای مرتکبین آن، مجازات تعیین کرده است. میزان مجازات جرم خیانت در امانت، با توجه به قانون جدید، یعنی قانون کاهش حبس مجازات تعزیری، دچار تغییراتی شده است و مطابق قبل، نیست.
از این رو، در این مقاله، به تعریف جرم خیانت در امانت، مجازات و میزان حکم آن طبق قانون جدید پرداخته؛ سپس، شرایط اعمال مجازات جرم خیانت در امانت، نحوه شکایت و مراحل رسیدگی به آن را مورد بررسی قرار خواهیم داد.
تعریف جرم خیانت در امانت
ماده 674 قانون مجازات اسلامی، در تعریف جرم خیانت در امانت، مقرر داشته: "هر گاه اموال منقول یا غیر منقول یا نوشته هایی از قبیل سفته و چک و قبض و نظایر آن، به عنوان اجاره یا امانت یا رهن یا برای وکالت یا هر کار با اجرت یا بی اجرت، به کسی داده شده و بنا بر این بوده است که اشیا مذکور، مسترد شود یا به مصرف معینی برسد و شخصی که آن اشیا نزد او بوده، آن ها را به ضرر مالکین یا متصرفین آن ها، استعمال یا تصاحب یا تلف یا مفقود نماید، به حبس از شش ماه تا سه سال، محکوم خواهد شد."
بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی، تعریف جرم خیانت در امانت، عبارت است از استعمال، تصاحب، تلف یا مفقود نمودن اموال منقول و غیر منقول، سند یا هر شی دیگری که قرار بوده مسترد شود یا به مصرف معینی برسد، توسط شخصی که این اشیا و اموال، نزد او، امانت، رهن یا اجاره، سپرده شده است. در این ماده، مجازات جرم خیانت در امانت، حبس تعیین شده است، اما باید دانست، میزان حکم آن، طبق قانون جدید، تغییراتی داشته است.
مجازات جرم خیانت در امانت
در قسمت قبل، توضیح دادیم که جرم خیانت در امانت چیست و گفتیم که قانون گذار، برای این جرم، مجازات در نظر گرفته است که میزان حکم آن طبق قانون جدید، تغییراتی داشته است. در این قسمت، قصد داریم، در خصوص مجازات جرم خیانت در امانت، بر اساس ماده 674 قانون مجازات اسلامی 1392 و تغییرات میزان حکم آن، طبق قانون جدید، یعنی تبصره ماده 104 اصلاحی قانون کاهش حبس مجازات تعزیری، مصوب اردیبهشت 1399، صحبت کنیم. مجازات جرم خیانت در امانت و تغییرات میزان حکم آن، طبق قانون جدید، به شرح زیر می باشد:
مجازات جرم خیانت در امانت، در قانون مجازات اسلامی 1392، حبس از 6 ماه تا سه سال، تعیین شده است. یعنی، حداقل مجازات، برای مرتکب این جرم، 6 ماه و حداکثر میزان مجازات، سه سال در نظر گرفته شده است.
بر اساس ماده 104 و تبصره ماده 104 اصلاحی قانون کاهش حبس مجازات تعزیری، مصوب اردیبهشت 1399، جرم خیانت در امانت، از یک جرم غیر قابل گذشت، به یک جرم قابل گذشت، تغییر کرده و میزان مجازات آن نیز در حداقل و حداکثر به نصف، تقلیل یافته است.
بر اساس شرح بالا، مجازات جرم خیانت در امانت و میزان حکم آن، طبق قانون جدید، سه ماه تا یک سال و نیم حبس می باشد.
