بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، آرا صادره در خصوص طلاق، اصل نکاح و فسخ آن قابل فرجام خواهی می‌باشد. یکی از روش های شکایت از حکم طلاق، فرجام خواهی در طلاق می باشد. مرجع رسیدگی برای فرجام خواهی در طلاق، دیوان عالی کشور می باشد. فرجام خواهی در طلاق منجر به بررسی دوباره ماهیت حکم صادر شده نمی شود و با فرجام خواهی، حکم مجددی جایگزین حکم قبلی صادره درباره طلاق نمی شود. بنابراین فرجام خواهی در طلاق از این جهت مورد بررسی قرار می گیرد که رای طلاق صادره مطابق قوابق قوانین و موازین شرعی می باشد یا خیر. دیوان عالی کشور، فرجام خواهی در طلاق را بررسی می کند و در صورت تشخیص مغایرت با موازین شرعی، حکم صادره طلاق را نقض می نماید.

آثار حقوقی فرجام خواهی در طلاق

پس از فرجام خواهی در طلاق، پرونده جهت رسیدگی به فرجام خواهی طلاق به یکی از شعب دیوان عالی کشور ارجاع داده می‌شود. در صورت رعایت موارد قانونی که خدشه به اصل رای طلاق وارد نیاورد، فرجام خواهی طلاق تایید نمی شود و در صورت نقض در موارد قانونی و موازین شرعی، پرونده جهت رسیدگی مجدد به شعبه هم عرض ارجاع می‌شود. در صورت نقض پرونده در دیوان عالی کشور، اجرای حکم طلاق متوقف می‌شود.

جهات فرجام‌خواهی در طلاق

در صورتی که حکم طلاق به ضرر کسی صادر شود، شخص می تواند ازحق فرجام خواهی در طلاق استفاده نماید. شخصی که می خواهد در طلاق فرجام خواهی کند، باید با جهات فرجام خواهی طلاق آشنا باشد و در لایحه فرجام خواهی طلاق خود به جهات فرجام خواهی اشاره کند. بر اساس بند 6 ماده 380 و بند 2 ماده 381 قانون آیین دادرسی مدنی، کسی که می خواهد فرجام خواهی کند باید دلایل فرجام خواهی خود را در دادخواست فرخواج خواهی ذکر کند. جهات فرجام خواهی در طلاق، مواردی است که در صوت احراز آن ها، دیوان عالی فرجام خواهی در طلاق را می پذیرد. جهات فرجام خواهی در طلاق به شرح زیر می باشد:

• ادعای عدم صلاحیت ذاتی دادگاه صادرکننده رای طلاق برای رسیدگی به طلاق
• ایراد عدم رعایت صلاحیت محلی، وقتی که نسبت به آن ایراد شده باشد.
• ادعای مخالفت رای طلاق با موازین شرعی و مقررات قانونی
• ادعای عدم رعایت اصول دادرسی، قواعد آمره و حقوق اصحاب دعوا، در صورتی که به درجه‌ای از اهمیت باشد که رای طلاق را از اعتبار قانونی بیندازد.
• ادعای صدور آرای طلاق مغایر با یکدیگر در یک موضوع و بین همان اصحاب دعوا بدون اینکه سبب قانونی آن تغییر کرده باشد.
• نقض تحقیقات طلاق یا عدم توجه به دلایل طلاق و مدافعات طرفین طلاق یا عدم توجه به مفاد صریح عقد طلاق
• اسباب توجیهی مفاد رای طلاق صادره با ماده‌ای که دارای معنای دیگری است، تطبیق شده باشد.
• ادعای عدم صحت مدارک و نوشته‌های مبنای رأی طلاق که طرفین در جریان دادرسی طلاق ارایه کرده‌ اند.

مراحل فرجام خواهی در طلاق

دادخواست فرجام خواهی در طلاق باید مطابق با مواد 380، 381 و 382 قانون آیین دادرسی تکمیل شود و هزینه دادرسی فرجام خواهی در طلاق مطابق قانون پرداخت شود. فرجام خواهی در طلاق با تقدیم دادخواست فرجام خواهی طلاق به دادگاه صادرکننده رای طلاق به عمل می آید. مدیر دفتر دادگاه مذکور باید دادخواست فرجام خواهی طلاق را در دفتر ثبت و رسیدی مشتمل بر نام فرجام خواه و طرف او و تاریخ تقدیم دادخواست فرجام خواهی با شماره ثبت به تقدیم کننده تسلیم و در روی کلیه برگ‌های دادخواست تاریخ تقدیم را قید نماید. تاریخ تقدیم دادخواست ابتدای فرجام خواهی طلاق محسوب می شود. بر اساس ماده 385 این قانون آیین دادرسی مدنی، در صورتی که دادخواست فرجام خواهی طلاق تکمیل باشد، مدیر دفتر دادگاه یک نسخه از دادخواست فرجام خواهی طلاق و پیوست های آن را برای طرف دعوا، ارسال می دارد تا ظرف بیست روز به طور کتبی پاسخ دهد. پس از انقضای مهلت یاد شده اعم از اینکه پاسخی رسیده یا نرسیده باشد، پرونده را همراه با پرونده مربوط به رای فرجام خواسته، به دیوان عالی کشور می فرستد. بر اساس ماده ۳۸۸ قانون آیین دادرسی مدنی، دفتر دادستان کل کشور دادخواست رسیدگی فرجام خواهی طلاق را دریافت می کند و در صورت تکمیل بودن فرجام خواهی طلاق، از جهت ضمائم و مستندات و هزینه دادرسی برابر مقررات، آن را ثبت و به ضمیمه پرونده اصلی به نظر دادستان کل کشور می رساند. دادستان کل چنانچه ادعای انها را درخصوص مخالفت بین رای با موازین شرع یا قانون، مقرون به صحت تشخیص دهد، از دیوان عالی کشور درخواست نقض طلاق را می نماید. با استناد به ماده ۳۸۹ قانون آیین دادرسی مدنی، پس از درخواست نقض طلاق از طرف دادستان کل، محکوم علیه رای طلاق می تواند با ارایه گواهی لازم به دادگاه اجرا کننده رای، تقاضای توقف اجرای طلاق را بنماید. دادگاه مکلف است پس از اخذ تامین مناسب دستور توقف اجرا را تا پایان رسیدگی دیوان عالی کشور صادر نماید.

در دادخواست فرجام خواهی طلاق چه نکاتی باید ذکر شود؟

بر اساس ماده ۳۸۰ قانون آیین دادرسی مدنی، در دادخواست فرجام خواهی طلاق باید نکات زیر قید شود :

• نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات شخصی که فرجام خواهی طلاق کرده است و وکیل او در صورتی که دادخواست فرجام خواهی طلاق را وکیل داده باشد.
• نام و نام خانوادگی و اقامتگاه و سایر مشخصات شخص مقابل مورد فرجام خواهی طلاق
• حکم طلاق که از آن فرجام خواهی شده است.
• دادگاه صادرکننده رای طلاق
• تاریخ ابلاغ رای طلاق
• دلایل فرجام خواهی طلاق

بر اساس ماده ۳۸۱ قانون آیین دادرسی مدنی، به دادخواست فرجام خواهی طلاق باید برگ‌های زیر پیوست شود:

• رونوشت طلاق یا تصویر مصدق حکم طلاق مورد فرجام خواهی
• لایحه متضمن اعتراضات فرجام خواهی
• وکالتنامه وکیل یا مدرک مثبت سمت تقدیم کننده دادخواست فرجام خواهی طلاق در صورتی که خود شخص داداخوست فرجام خواهی طلاق را نداده باشد.

مهلت فرجام خواهی در طلاق

مهلت درخواست فرجام‌خواهی طلاق برای اشخاص ساکن ایران 20 روز از تاریخ ابلاغ رای طلاق قابل فرجام خواهی می باشد و برای اشخاص مقیم خارج از کشور، مهلت فرجام خواهی طلاق 2 ماه است. در صورتی که از رای طلاق در مهلت مقرر قانونی فرجام خواهی نشده باشد یا به هر علتی در آن موارد قرار رد دادخواست فرجام خواهی صادر و قطعی شده باشد و طرف طلاق، مدعی خلاف شرع یا قانون بودن رای طلاق باشد، می تواند از طریق دادستان کل کشور تقاضای رسیدگی فرجام خواهی طلاق بنماید. تقاضاضای فرجام خواهی طلاق مستلزم تقدیم دادخواست و پرداخت هزینه دادرسی فرجام خواهی طلاق است.